Forensische statistiek richt zich op statistiek en kansrekening die ten grondslag liggen aan forensisch onderzoek. In het bijzonder bij het interpreteren en evalueren van bewijsmateriaal. Statistiek speelt een rol in bijna alle fasen van het forensisch onderzoek door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI).
Welke vragen krijgt een forensisch statisticus?
- Stel, er worden overeenkomsten gevonden tussen kenmerken van drie paar schoenen van verdachten, en schoensporen van zes paar schoenen op de plaats van een misdrijf. Kenmerken zijn bijvoorbeeld schoenmaat, merk, profiel. Wat is de bewijskracht van deze overeenkomsten?
- Stel, er is brand ontstaan en er is een sigarettenpeuk op een laken terecht gekomen.
- Wat is de kans op het ontstaan van een vlammende brand als een peuk op een laken terecht komt?
- Stel, voor vingersporenonderzoek wil het NFI weten wat het effect is van chemicaliën op een vingerspoor en daartoe een experimenteel onderzoek opzetten. Wat is de optimale steekproefgrootte?
- Stel, DNA-onderzoek op twee verschillende soorten DNA levert in beide gevallen een ‘match’. Wat is de bewijskracht van de ene ‘match’ in combinatie met de andere?
Forensische statistiek helpt bij de interpretatie van bewijsmateriaal.
Een voorbeeld: schoensporen bij een inbraak
Bij een inbraak in een school op een winteravond vindt de politie sporen van meerdere schoenen op de plek waar de inbrekers de school zijn binnengedrongen. De sporen staan in de sneeuw waardoor er geen beschadigingen en andere onregelmatigheden zichtbaar zijn. Een schoenspoordeskundige concludeert dat de sporen veroorzaakt zijn door zes verschillende schoenparen. Per schoenspoor kan hij wel aangeven wat het merk, het profiel en de maat is. De politie heeft kort na de inbraak drie verdachten aangehouden die zich ophielden in de buurt van de school. De schoenen van de verdachten komen overeen met drie van de zes schoensporen.
In samenwerking met de schoenspoordeskundige wordt de zeldzaamheid van de zichtbare kenmerken (merk, profiel en maat) bepaald. Met behulp van kansrekening en combinatoriek kan vervolgens bepaald worden hoe groot de bewijskracht is van een overeenkomst op maat en profiel tussen drie paar schoenen van drie verdachten met schoensporen van zes paar schoenen aangetroffen op een plaats delict.
Likelihood Ratio
De forensische statistiek maakt gebruik van de volgende methoden:
- Likelihood Ratio-methode voor interpretatie van bewijs. Dit is de methode die in de forensische wereld wordt gebruikt om te bepalen hoe sterk het bewijs is. De Likelihood Ratio-methode is gebaseerd op de regel van Bayes.
- Bayesiaanse netwerken kunnen helpen bij het combineren van bewijs en bij vragen naar wat er is gebeurd in plaats van wie de donor is.
- Bayesiaanse en frequentistische statistiek om bovenstaande methoden te ondersteunen of andere analyses te doen.
- Softwareprogramma’s zoals SPSS, Statistica, R, Excel, Matlab, Hugin.