Kwaliteit van drugs verandert amper, blijkt uit trendonderzoek naar inbeslaggenomen drugs
Wat zijn de trends en ontwikkelingen bij veelvoorkomende drugs die de politie in beslag neemt? Hoe is de kwaliteit van de drugs? En welke versnijdingsmiddelen worden er gebruikt? Om hier antwoord op te geven, onderzoekt het team Verdovende Middelen van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) om de paar jaar de monsters van drugs die door de politie in beslag zijn genomen. Het gaat om monsters van cocaïne, heroïne, amfetamine, MDMA en metamfetamine. Uit de resultaten blijkt dat de kwaliteit van de drugs de afgelopen jaren amper verschuivingen laat zien.
Het NFI doet het onderzoek om een goed beeld te krijgen van de samenstelling van de drugs van gebruikers. Dit is nodig om in strafzaken uitspraken te kunnen doen over hoe afwijkend een bepaalde samenstelling van drugs is, legt deskundige Jorrit van den Berg van Verdovende Middelen (VM) uit: “Denk bijvoorbeeld aan een zaak waarin iemand onwel is geworden door drugs. Eén van de vragen van het Openbaar Ministerie of politie kan zijn of de gevonden samenstelling van de drugs bij het slachtoffer afwijkend is. Dan moeten we natuurlijk wel weten wat gebruikelijk is. We zien in materialen regelmatig lage gehaltes werkzame stof. Maar wat is laag? De data van het onderzoek helpen om dit te duiden in onze rapporten.”
Werkzame stof in drugs
Voor het onderzoek deden onderzoekers van het NFI een meer uitgebreide analyse op monsters van partijen drugs die zijn onderzocht met NFiDENT. NFiDENT is een voorbeeld van ‘remote forensics’, waarbij de politie aangetroffen middelen al op het politiebureau meet. De resultaten worden vervolgens digitaal naar het NFI gestuurd voor analyse, interpretatie en een rapport. “De NFiDENT resultaten zeggen iets over het type drug dat is aangetroffen, maar zeggen nog niets over de kwaliteit van de drug”, zegt Van den Berg: ”Voor het onderzoek naar het gehalte werkzame stof in de drugs, moeten we op het NFI aanvullend onderzoek doen.” Het NFI voerde in totaal op circa vierhonderd drugsmonsters een gehaltebepaling uit.
Trimbos
De resultaten van het onderzoek door het NFI zijn vervolgens vergeleken met die van het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS) van het Trimbos Instituut. Dit instituut heeft een landelijk netwerk van testlocaties, waar gebruikers hun drugs kunnen laten controleren. In 2022 werden hier in totaal 17.929 drugsmonsters ingeleverd. Ook dit geeft inzicht in de markt van drugs. “Ons onderzoek is kleinschaliger, maar de vergelijking is heel interessant. Behalve de schaalgrootte is ook de bron van de onderzochte materialen anders. Onze monsters zijn in beslag genomen door de politie. Bij het DIMS worden de monsters aangeleverd door gebruikers”, vertelt Van den Berg.
Kwaliteit stabiel
Op de vraag of er grote verschillen zijn tussen de twee onderzoeken, schudt hij zijn hoofd: “Dat is misschien nog wel het meest boeiend: er is bijna geen verschil. Onze data komen overeen met die van het Trimbos. En dit geldt over meerdere jaren. De kwaliteit van de Nederlandse gebruikersmarkt is erg stabiel, terwijl er veel wordt ingezet op opsporing en er ook veel wordt onderschept. Het gehalte blijft stabiel en de gebruikte versnijdingsmiddelen blijven hetzelfde. Er zijn geen nieuwe stoffen toegevoegd en dat is zo bij alle onderzochte drugs.” Tegelijk is dit misschien ook wel een zorgelijk punt, voegt Van den Berg toe: “Het is een aanname, maar het betekent misschien wel dat het verlies voor criminelen van onderschepte en inbeslaggenomen partijen weinig invloed heeft op de markt. Er is blijkbaar genoeg op voorraad.”
Metamfetamine
Naast het bepalen van het gehalte en de versnijdingsmiddelen in cocaïne, heroïne, amfetamine en MDMA (de grote vier), is er op kleinere schaal onderzoek gedaan naar metamfetamine; een type drugs die later is toegevoegd aan NFiDENT. “Er bestaan twee vormen van metamfetamine, namelijk d-metamfetamine en l-metamfetamine. Tijdens het maken van de drug ontstaan beide vormen, maar d-metamfetamine heeft een veel sterkere werking dan l-metamfetamine. Het is interessant om te weten hoe de verdeling tussen de twee vormen is in het straatbeeld en wat er dus door mensen wordt gebruikt”, legt Van den Berg uit: “In tweederde van de monsters was vooral d-metamfetamine aanwezig. Dat is de meest werkzame stof.” Voor de wetgeving maakt het overigens niet uit welke vorm metamfetamine heeft; beide zijn verboden.
Toekomst van het straatonderzoek
Het team weet nog niet of het straatonderzoek bij VM in de toekomst weer op dezelfde wijze zal plaatsvinden. “Naast de veelvoorkomende drugs, zijn er ook soorten waar we tot nu toe weinig onderzoek naar hebben gedaan, zoals 2C-B, CMC en MMC. Deze stoffen komen inmiddels ook regelmatig voor. Omdat we in ons straatonderzoek over meerdere jaren geen significante verschillen zien met het Trimbos, kijken we naar de mogelijkheden om ons misschien op deze onontdekte markt te richten”, zegt Van den Berg.
Download de infographic met de resultaten van het onderzoek.