NFI: Steeds meer misbruikzaken met pubers beginnen bij sociale media

Nieuwsbericht | 21-01-2021 | 07:58

“We zien een duidelijk stijgende tendens van de invloed van sociale media in de zaken die wij onderzocht hebben afgelopen jaar,” zegt forensisch arts Wouter Karst van het NFI: “We vinden het belangrijk dit signaal te delen, om kinderen en ouders te waarschuwen. Elke misbruikzaak is er één te veel en we zien de cijfers liever dalen dan stijgen.” 

Cijfers

In 2020 onderzochten forensisch artsen van het NFI in opdracht van politie en Openbaar Ministerie (OM) in totaal 86 acute zedenzaken met jeugdigen tussen de 11 en 15 jaar oud. Een zaak is acuut  als het seksueel misbruik in de voorafgaande zeven dagen heeft plaatsgevonden.

In 2020 lijkt in 23 van de 86 zaken het eerste contact via sociale media te zijn gelegd. Dat is in bijna 27 procent van de zaken. In de meeste zaken waren meisjes het slachtoffer, in één zaak een jongen.

Stijgende tendens

Het percentage van 27 procent is een stijging ten opzichte van voorgaande jaren. In 2019 speelden sociale media nog een rol bij 20 procent van de door het NFI onderzochte zaken met jeugdigen tussen de 11 en 15 jaar. In 2018 speelde het een rol in 11 procent van de onderzochte zaken. Ook de politie ziet in toenemende mate de rol van smartphones en sociale media in zedenzaken. “Zowel bij volwassen slachtoffers als bij minderjarigen,” zegt Lidewijde van Lier van de politie. ”Dat slachtoffers en verdachten met elkaar communiceren voor of na het incident zien we in vrijwel alle zedenzaken.”

Snapchat

Wat verder opvalt in de cijfers is de stijging van het gebruik van Snapchat voor het contact in zedenzaken. Snapchat is populair onder kinderen voor het maken en delen van foto’s en video’s. De ‘snaps’ zijn slechts tijdelijk zichtbaar. In 2020 lijkt in 15 van de in totaal 23 zaken waarbij sociale media een rol speelde, door de pubers gebruik te zijn gemaakt van Snapchat. In 2019 was dat nog slechts in twee zaken. In 2019 stond Instagram op de eerste plaats. Afgelopen jaar werd ‘Insta’ in drie zaken gebruikt en het medium komt daarmee op de tweede plaats.

‘In de val gelokt’

Het landelijk expertise- en behandelcentrum op het terrein van geweld in afhankelijkheidsrelaties Fier uitte eerder al in een rapport hun zorgen over mogelijke toename van (online) seksueel geweld tijdens de coronacrisis. De cijfers van het NFI lijken die zorg te bevestigen.  

“Pubers zitten veel op hun mobiel, en des te meer tijdens de lockdown”, weet Iva Bicanic, hoofd van het CSG. "In theorie kennen ze de risico’s van sociale media. Toch worden sommigen in de val gelokt met mooie praatjes of bedreigingen. Plegers weten precies hoe ze het aan moeten pakken. Ze hebben het ervoor over te investeren in het contact met de puber. Uiteindelijk komt het tot een fysieke afspraak met alle gevolgen van dien. De impact van dit type misbruik voor het slachtoffer en zijn of haar gezin mag niet onderschat worden. Behalve angst spelen schaamte en schuld een grote rol in het langdurig aanhouden van psychische problemen.”

‘Steeds meer online’

Ook de politie vindt het belangrijk dat kinderen en hun ouders leren alert te zijn op de risico’s.

“Het leven van tieners speelt zich in  toenemende mate online af. Contacten worden ook steeds vaker online gelegd,” zegt Van Lier: “Zeker nu het leven zich in Coronatijd nog meer online afspeelt. We onderstrepen zonder twijfel het belang om alert te zijn op online gedrag van kinderen.”

Slachtoffers

Heb je vragen of wil je meer weten? Kijk dan op  www.vraaghetdepolitie.nl en/of  www.helpwanted.nl”

Als je slachtoffer bent, of iemand in je omgeving is slachtoffer, zoek dan hulp:

Politie: https://www.politie.nl/themas/seksueel-misbruik.html  0900-8844 en/of

Centrum Seksueel geweld : https://centrumseksueelgeweld.nl/ 0800-0188

Onderzoek zedenzaken door NFI

Het NFI signaleert een stijgende lijn in het aantal acute zedenzaken met jeugdigen tot 15 jaar. Het aantal acute zaken neemt al jaren toe.

Forensisch artsen van het NFI onderzoeken sinds 2015 alle minderjarige slachtoffers van acuut seksueel geweld tot en met 12 jaar. In de leeftijdscategorie van 13 tot en 15 jaar onderzocht het NFI in 2020 circa 90 % van alle acute misbruikzaken. Deze onderzoeken vinden plaats in één van de 16 Centra Seksueel Geweld.

Boven de 15 jaar wordt het forensisch onderzoek in acute zaken ook veel door forensisch artsen van de GGD gedaan. Daarover heeft het NFI geen cijfers die iets kunnen zeggen over de al dan niet toename van de rol van sociale media bij het leggen van het contact met de slachtoffers.

Extra informatie:

• Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft samen met Rutgers en de educatieve kranten “Kidsweek” en “Samsam” lesmateriaal gemaakt over veilig internetten en seksualiteit online voor kinderen in groep 7/8 van de basisschool. Met dit lesmateriaal worden kinderen op jonge leeftijd bewust gemaakt van online risico’s. Scholen worden uitgenodigd dit materiaal te gebruiken in hun lesprogramma’s.
• Daarnaast lopen veel andere initiatieven om kinderen te leren grenzen aan te geven en seksueel weerbaar te maken. Omdat men niet altijd op de hoogte is van elkaars bestaan en de weg naar politie en Justitie in deze gevallen van groot belang is, hebben de ministeries van JenV, VWS, OCW en ketenpartners wegwijzers gemaakt in het voorkomen, aanpakken en opvolgen van ongewenste sexting. Hiermee kunnen professionals in de strafketen, op school en in het sociale domein doelgerichter samenwerken en seksueel grensoverschrijdend gedrag aanpakken. Zoals bijvoorbeeld: Wat kan ik als school of ouder doen tegen ongewenste sexting? | Rijksoverheid.nl