Forensisch onderzoek essentieel in strijd tegen nucleair terrorisme
Het voorkomen van nucleair en radiologisch terrorisme is een van de belangrijkste thema’s op de Nuclear Security Summit (NSS) in Seoul. De algemeen directeur van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), Tjark Tjin-A-Tsoi, maakt deel uit van de Nederlandse delegatie, omdat de toepassing van forensische technieken in het bestrijden van nucleair terrorisme hoog op de agenda staat.
De NSS vindt op 26 en 27 maart 2012 in Seoul plaats. Ruim 50 regeringsleiders komen daar bijeen om te spreken over de bevordering van de nucleaire veiligheid in de wereld. De NSS is een gezamenlijk initiatief van de presidenten van de Verenigde Staten en Rusland. In 2014 zal Nederland gastheer zijn van de derde NSS.
Forensische methodes onmisbaar
Nederland hecht groot belang aan de rol van forensisch sporenonderzoek in de bestrijding van nucleair terrorisme. Naast de langer onderkende (potentiële) nucleaire dreiging wordt de laatste jaren meer aandacht besteed aan (het voorkomen van) moedwillige nucleaire of radiologische incidenten.
De toepassing van forensische technieken zoals DNA-, fysische, chemische, en digitale technieken kan belangrijke informatie verschaffen over de aard en oorsprong van het nucleaire of radiologische materiaal, de voorbereidingshandelingen, de verblijfplaats en identiteit van verdachten. Hiermee wordt essentiële opsporingsinformatie gegenereerd waarmee nucleair terrorisme zou kunnen worden tegengegaan. Forensische methodes zijn daarom een belangrijk aanvullend instrument in de preventie van moedwillige nucleaire en radiologische incidenten.
Kennisplatform, training en opleiding
Een van de punten die Nederland op de top onderstreept, is het belang van internationale kennisuitwisseling op het gebied van nucleair forensisch onderzoek. Hiertoe heeft het NFI een digitaal kennisplatform ontwikkeld waar deskundigen kennis en ervaring kunnen uitwisselen. Dit platform voor experts is op de NSS officieel gelanceerd. Een korte video die te zien is op de website www.nuclearforensics.nl illustreert de noodzaak van internationale samenwerking.
Ook wordt op de NSS het belang van training en opleiding onder de aandacht gebracht. Het NFI neemt hierin een actieve rol. Zo organiseert het in juni 2012 de bijeenkomst van de International Technical Working Group (ITWG), een platform om de internationale samenwerking op het gebied van ‘nuclear forensics’ te bevorderen.
In november 2012 organiseert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) de vierde internationale, wereldwijde oefening ter voorkoming van terrorisme met chemische, biologische, radiologische of nucleaire materialen (CBRN). Dit keer gericht op een radiologisch/nucleair incident met een cyber component. Het NFI, de International Atomic Energy Agency (IAEA), Interpol en UNICRI zijn mede-organisator.
Internationale samenwerking
Het NFI werkt voor de ontwikkeling van forensisch onderzoek op het gebied van nucleaire veiligheid nauw samen met Interpol en de IAEA. Deze samenwerking wordt in mei 2012 bestendigd met een overeenkomst tussen het NFI en de IAEA.
Aanloop
In de conferentie van het Global Initiative to Combat Nuclear Terrorism (GICNT) die in 2009 in Den Haag plaatsvond onder gastheerschap van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de NCTV werden best-practices op het gebied van internationale samenwerking gedeeld. Op deze conferentie werd de brede wens uitgesproken om vaker in internationaal verband te oefenen. Door Kees Möhring, directeur externe relaties van het NFI, werd het belang van forensisch onderzoek bij de bestrijding van nucleair en radiologisch terrorisme benadrukt.
Dit punt was ook onderdeel van de boodschap die minister-president Balkenende heeft gebracht tijdens de NSS in 2010 te Washington. Mede naar aanleiding hiervan heeft Ed van Zalen, programmamanager CBRN bij het NFI, op verzoek van de NSS een ‘White Paper’ opgesteld inzake de internationale ontwikkeling van forensisch onderzoek bij nucleaire en radiologische incidenten.