NFI wijzigt wijze van rapporteren
Het Nederlands Forensisch Instituut werkt aan een verdere verbetering in de wijze van rapporteren om tunnelvisie en logische denkfouten te voorkomen.
Het forensisch technisch onderzoek ontwikkelt zich razendsnel. De bijdrage van dit onderzoek aan de opsporing en de procesvoering neemt toe. De eisen die gesteld worden aan het onderzoek zelf worden steeds hoger, ook de presentatie van de onderzoeksresultaten in de vorm van rapportages ontwikkelt zich. Een en ander vloeit onder meer voort uit het PVOV, inmiddels Programma Opsporing genaamd. Het NFI heeft op verschillende manieren invulling gegeven aan dit programma.
Rapporteren
Het NFI rapporteert onderzoeksresultaten in een rapport. In vakbijlagen geeft het NFI een toelichting op concreet onderzoek, methoden en beperkingen daarvan in voor leken begrijpelijke taal en vorm om zo het begrip van zaaksgerelateerde rapportages te waarborgen. Ook de rapporten zelf zijn ingrijpend aangepast in opbouw en vormgeving.
In aanvulling hierop werkt het NFI aan een verbeterde manier om interpretaties en conclusies weer te geven. Deze methode gaat uit van meerdere scenario’s, onder andere om de kans op tunnelvisie verder te verkleinen. Ook voorkomt het dat de deskundige op de stoel van de rechter gaat zitten en uitspraken doet over (de kans op) schuld. Een forensisch onderzoeker beschikt namelijk niet over alle zaaksinformatie (context, feiten, omstandigheden) en kan dus geen uitspraken doen over dergelijke kansen. De onderzoeksbevindingen worden daarom in toenemende mate gepresenteerd in de vorm van een aannemelijkheidsverhouding. Een aannemelijkheidsverhouding geeft de mate aan waarin het forensisch onderzoek steun oplevert voor het ene scenario ten opzichte van een ander scenario. Wat er vervolgens met deze informatie gebeurt in een rechtszaak, is aan de rechter. Deze methode wordt ‘logisch correct rapporteren’ genoemd. Hiermee wordt duidelijker hoe de resultaten van het onderzoek tot een bepaalde conclusie leiden. De onderzoeksresultaten zelf blijven hetzelfde.
Onderzoek door NSCR
Om deze nieuwe methodiek te toetsen op begrijpelijkheid heeft het NFI het NSCR opdracht verleend tot onderzoek. Onderzocht werd of rechters, advocaten en NFI-medewerkers de nieuwe manier van rapporteren begrijpen en bevatten. Hierbij komt het NSCR tot de conclusie dat er sprake is van een ‘forse kennisoverschatting’.
Het onderzoek is onderdeel van een lopend traject en kan gezien worden als een soort nulmeting. De invoering van de nieuwe methode kost tijd en zoals uit het onderzoek blijkt, krijgt men het naarmate de tijd verstrijkt beter onder de knie. Ervaring en training helpen bij het begrip. Het NFI draagt hier aan bij onder andere via de NFI Academy, in nauwe samenwerking met de gebruikers van de rapporten.