Vraag naar forensisch onderzoek bijna verviervoudigd
Ondanks een daling in de criminaliteit, die onder andere tot uiting komt in een cellenoverschot, is de vraag naar forensisch onderzoek in de afgelopen tien jaar bijna verviervoudigd. Dit blijkt uit het jaarverslag van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) dat vandaag in Den Haag werd gepresenteerd.
Het een en ander illustreert het toegenomen belang van forensisch-technisch onderzoek in de rechtspleging en daarbuiten. In 2008 leverde het Nederlands Forensisch Instituut ruim 53.000 onderzoeksproducten, een groei van 29% ten opzichte van 2007. Het NFI heeft voortdurend zo’n 350.000 stukken in huis die een rol spelen in strafrechtelijke onderzoeken. Jaarlijks groeit dit aantal met circa 20.000.
Algemeen directeur Tjark Tjin-A-Tsoi: “De groei van forensisch-technisch onderzoek kan primair worden toegeschreven aan de introductie van nieuwe technologieën in het forensische domein. Door de nieuwe mogelijkheden neemt de vraag toe. Met name op de gebieden van DNA-onderzoek en digitale technieken is de groei sterk geweest, maar daarnaast heeft het NFI ook de productportefeuille verbreed met bijvoorbeeld forensische geneeskunde, pediatrie en archeologie.” Deze ontwikkelingen zullen zich naar verwachting in hoog tempo voortzetten.
Forensisch onderzoek zal in de toekomst meer ‘portable’ technologie opleveren; onderzoek wordt mogelijk op of bij de plaats delict zelf in plaats van in het laboratorium. Innovatie speelt hierbij een grote rol en samen met partners in het bedrijfsleven en de academische wereld zal het NFI hierin stevig investeren.
Snelheid steeds belangrijker
Naast de toegenomen volumes, valt ook de steeds grotere behoefte aan snelheid op. In een aantal gevallen willen politie en Openbaar Ministerie (OM) razendsnelle levering om de tactische opsporing te ondersteunen. Om die reden biedt het NFI een groeiend aantal producten aan die in zeer korte tijd – dagen of zelfs uren – geleverd kunnen worden. Voorbeelden hiervan zijn DNA-onderzoek binnen 72 uur, van plaats delict tot rapport, en het uitlezen van een vernielde telefoon binnen zes uur. Vanaf 2010 zal het NFI een complete catalogus van zogenaamde Express-producten aanbieden.
‘Battle of scientists’
Forensisch onderzoek neemt een steeds grotere plaats in binnen de rechtspleging. Deskundigen en hun rapporten worden in toenemende mate ingezet door zowel OM als verdediging. In een aantal gevallen leidt dit tot tegengestelde rapporten of deskundigen die elkaar tegenspreken in de rechtszaal. Tjin-A-Tsoi: “Dat deskundigen zo nu en dan van mening zullen verschillen is onvermijdelijk. Met name de interpretatie van onderzoeksresultaten – bijvoorbeeld ten aanzien van de delictgerelateerdheid van een spoor – is tot op zekere hoogte subjectief. Daarnaast gebeurt het ook regelmatig dat verschillende deskundigen niet dezelfde informatie of onderzoeksvraag krijgen, bijvoorbeeld omdat de opdrachtgever een andere is. Verander de input en de output verandert mogelijk ook. Ik vermoed dat sommige gebruikers van deskundigenrapporten hiervan onvoldoende doordrongen zijn waardoor er steeds weer verbazing is als deskundigen het niet eens zijn.”
Om onnodige discussies te voorkomen, pleit het NFI er dan ook voor dat Openbaar Ministerie en verdediging vaker van de mogelijkheid gebruik maken om bij complexe zaken de onderzoeksopdrachten aan het NFI – waaronder de te onderzoeken scenario’s – vooraf onderling af te stemmen, indien het onderzoeksbelang dat toelaat. De onderzoeksvraag en de aangeleverde stukken en informatie zijn dan voor alle partijen transparant. Daarnaast zal er veel research & development moeten worden verricht om het deskundigenoordeel meer te kunnen objectiveren. Het NFI investeert hier momenteel fors in.
Het NFI zal in de eerste helft van 2010 een congres organiseren over de rol van deskundigen in de rechtspleging met als bijzonder thema ‘the battle of scientists’. Hierbij zullen de zittende en staande magistratuur, de politie, de verdediging en de wetenschap betrokken worden.
NFI organiseert EAFS 2012
Tijdens de jaarvergadering van de European Network of Forensic Science Institutes (ENFSI) is besloten dat het NFI in 2012 als gastheer zal optreden van de driejaarlijkse EAFS Meeting. De EAFS Meeting is een prestigieus congres van de European Academy of Forensic Science. De meest recente edities trokken zo’n duizend deelnemers uit de forensische wereld.